ویژگی‌های بصری نقشه‌ها‌ی راهنمای مسجدالنبی، قبرستان بقیع و قبرستان معلات

نویسندگان

  • زارع, پروین دانشگاه هنر
  • صالحی, سودابه دانشگاه هنر
چکیده مقاله:

هدف این نوشتار، طراحی نقشه و نقشه‌نگاری موضوعی کهن در تمدن اسلامی است. در گذشته نیز همانند امروز به علت وجود مسئلۀ هدایت در مکان‌های پر‌تردد از جمله اماکن مذهبی، وجود نقشه‌های راهنما موضوعی درخور توجه بوده است. هدف از انجام این پژوهش به‌طورکلی، استخراج ویژگی‏های بصری نقشه‏های راهنمای مسجدالنبی، قبرستان بقیع و قبرستان معلات است. این پژوهش از نوع تحقیقات تاریخی ـ تحلیلی به شمار می‌آید. جامعۀ هدف، نقشه‏های راهنمای مربوط به مسجدالنبی، قبرستان بقیع و قبرستان معلات از قرن دهم تا دوازدهم هجری، برگرفته از کتاب فتوح‌الحرمین است که در مجموع، 25 مورد از این‌گونه نقشه‌ها بررسی شده‌اند. در این پژوهش، نمونه‏گیری از نوع هدفمند و در دسترس است. تعیین حجم نمونه‏ها بر اساس کفایت، و روش تحلیل از نوع شبه‌کمّی است. ابزار‏های مورد استفاده در این پژوهش، مشاهدۀ دقیق و چک‏لیست محقق‌ساخته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد وفاداری به واقعیت، مسئله‌ای حیاتی در خلق آثار است. در نمونه‌های مربوط به مسجدالنبی، زاویۀ نمایش بناها و عناصر محیطی غالباً از روبه‌روست و درباره دو قبرستان بقیع و معلات، زاویۀ نمایش، اکثراً روبه‌رو و بالاست. در ترسیم نقشه‌ها، پرکاربردترین رنگ‌ها، طلایی و آبی هستند و غالباً نوع خوش‌نویسی به‌کار رفته، نستعلیق و در مواردی محدود، نسخ و ترکیب نسخ و شکسته‌نستعلیق است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تعامل متولیان قبرستان بقیع با زائران ایرانی در دوره قاجاریه

شهرهای مکه و مدینه به‌ علت جنبه‌های مذهبی و دینی، از دیرباز مقصد زیارتی ایرانیان بوده است و شیوه برخورد با زائران ایرانی در اماکن مقدسه حجاز از جمله مسائلی بوده است که همواره مورد توجه جامعه ایرانی در سالیان اخیر بوده است و در مواردی نحوه تعامل با زائران ایرانی موجبات ناخرسندی زوار را فراهم کرده است. تمرکز ما در این مقاله، بررسی نحوه تعامل متولیان و خدام قبرستان بقیع با زائران ایرانی در د...

متن کامل

زیارت قبرستان بقیع (بررسی جامعه‌شناسی تاریخیِ شعائر دینی شیعه در سفرنامه‌های‌ حج دوره قاجار)

تأمل و تحلیل جامعه­شناسی تاریخیِ شعائر دینی شیعه در سفرنامه­ حج دوره قاجار، از اهداف این پژوهش است. پژوهش پیش­رو، درصدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن توجه به ضرورت کاربرد رویکردهای جامعه‌‌شناختی در تحلیل پدیده‌های تاریخی و برپایه منابع کتابخانه‌ای، این پرسش­ را طرح کند که شعائر و نمادهای شیعیان در زیارت قبرستان بقیع در دوره قاجار کدام است؟ برای پاسخ­گویی به این پرسش، که هدف اصلی این پژوهش است،...

متن کامل

طراحی قبرستان بقیع و حرم ائمه معصومین (علیهم السلام) (فضای مبکی)

مقصود از ارائه چنین طراحی، کاوش در حاشیه آن و نقدی بر تفکرات و هابیت عربستان، شناسایی مدفونین در قبرستان بقیع و اعتبارگذاری افراد براساس اصول عقاید اسلامی و نهایتا تصمیم گیری راجع به نتیجه تحقیقات خود و آن اینکه بالاخره طرح نهایی شامل چه عناصری است ؟ آیا دارای فضاهایی شبیه حرم پیامبر یا ائمه دیگر علیهم السلام است یا تنها عنصری بصری برای القاء بیانی خاص . پیرامون موضوع اول لازم است از دیدگاه جام...

15 صفحه اول

نشانه شناسی نقوش سنگ قبور قبرستان تخت فولاد اصفهان

در قبرستان تخت فولاد اصفهان که قدم بگذاریم، از مشاهیر و دانشمندان آرمیده در آن که بگذریم، این مکان حاوی گنجینه­ای از نقوش و تصاویر می­باشد و در این رهگذر، تبلور نقوش حیوانی شیر و ماهی در کنار دیگر تصاویر، نشان از اهمیت و نقش ویژه آنها در میان باورها و عقاید انسانی می­باشد. شیر که در این قبرستان به صورت نقش گود، برجسته و مجسمه نمود پیدا کرده است، در هنر و فرهنگ بسیاری ملل، به عنوان سمبل شجاعت، ق...

متن کامل

مطالعات اولیه در مورد امکان انتخاب حاشیه کویر ایران بعنوان قبرستان پسماندهای رادیواکتیو

پیشرفت سریع تکنولوژی پس از جنگ بین المللی دوم صرف نظر از بهبودی که در زندگی بشر ایجاد کرده است مشکلاتی را نیز ارمغان آورده است که شاید مهمترین آن آلودگی محیط زیست بشر و موجودات زنده باشد. مؤسسات صنعتی از اواخر قرن هیجدهم تا آخر جنگ بین المللی دوم بدون هیچگونه نگرانی پس مانده های خود را در محیط زیست موجودات زنده (از قبیل جو زمین‘ دریاها‘ رودخانه ها و غیره..) تخلیه می کردند . حجم کم این فضولات و ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 21

صفحات  111- 138

تاریخ انتشار 2016-04

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

کلمات کلیدی

کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023